แผนที่ - เทศบาลเมืองพะเยา (Phayao)

เทศบาลเมืองพะเยา เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทเทศบาลเมืองแห่งหนึ่งในอำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา ตั้งอยู่ริมกว๊านพะเยา มีพื้นที่ 9 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมตำบลเวียงและตำบลแม่ต๋ำทั้งตำบล มีประชากรในปี พ.ศ. 2560 จำนวน 16,974 คน เป็นเทศบาลที่มีประชากรมากที่สุดในจังหวัดพะเยา ทั้งนี้ศาลากลางจังหวัดพะเยาได้ตั้งอยู่นอกเขตเทศบาลเมืองพะเยา โดยตั้งอยู่ในเขตเทศบาลตำบลบ้านต๋อม

ตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองพะเยา จังหวัดเชียงราย พ.ศ. 2480 ในพระปรมาภิไธยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอนันทมหิดล คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (ตามประกาศประธานสภาผู้แทนราษฎร) ลงวันที่ 4 สิงหาคม 2480 อาทิตย์ทิพอาภา พล.อ.เจ้าพระยาพิชเยนทรโยธิน ตราไว้ ณ วันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2480 โดยที่เห็นสมควรจัดเขตชุมนุมชนในบางส่วนของตำบลเวียง และตำบลแม่ต๋ำ อำเภอพะเยา จังหวัดเชียงราย ให้มีฐานะเป็นเทศบาลเมืองพะเยา จนกระทั่ง ปี พ.ศ. 2520 ได้มีการตราราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดพะเยา โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 94 ตอน 67 ลงวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2520 และมีผลใช้บังคับจาวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีกำหนด 1 เดือน อำเภอพะเยา จังหวัดเชียงราย จึงได้รับแต่งตั้งขึ้นเป็นจังหวัดพะเยา เทศบาลเมืองพะเยาจึงขึ้นกับจังหวัดพะเยา ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา โดยสำนักงานเทศบาลตั้งอยู่เลขที่ 58 ถนนท่ากว๊าน ตำบลเวียง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา สำหรับผู้ดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรีเมืองพะเยา คนแรกคือ ร.ต.อ.หลวงกมล ดิลกเลิศ พ.ศ. 2481-2483 ปัจจุบันนายกเทศมนตรีเมืองพะเยาลำดับที่ 30 คือ นายมงคล บุญเรือง ซึ่งได้รับการเลือกตั้งนายเทศมนตรีโดยตรง ตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 ฉบับแก้ไขเพิ่มเติมฉบับที่ 11 พ.ศ. 2543